هدف از مغناطیس سنجی، شناخت عوارض زیرسطحی به کمک اندازه گرفتن میدان مغناطیسی است.
مغناطیس سنجی از جمله روشهای ژئوفیزیکی است که کاربردهای متعدد در زمینه های گوناگون دارد. قابلیت برداشت هوایی و دریایی علاوه بر برداشتهای زمینی، ارزانتر بودن نسبت به بسیاری از روشهای دیگر ژئوفیزیکی، وجود نرم افزارهای نسبتا جامع جهت پردازش و تفسیر داده ها و… این روش را به یکی از پرکاربردترین و ارزانترین روشهای ژئوفیزیکی مبدل ساخته است.
قدمت نسبتا زیاد این روش نسبت به روشهای دیگر، باعث شده تا ابزارهای دقیق تری برای این روش ساخته شوند و متخصصان بیشتری این روش را به کار گیرند و در نتیجه، بسیاری از مشکلات در زمینه پردازش و تفسیر داده ها رفع شوند.
هدف از گردآوری این مقاله، آشنایی مختصر با مغناطیس سنجی و نگاهی بر کاربردهای متعدد آن است.
این روش در زمینه هایی چون اکتشاف کانسارهای معدنی، اکتشاف نفت، شناسایی حفره ها و کارستها، زمین شناسی، مطالعات زیست محیطی، باستان شناسی، شناسایی اشیای مدفون فلزی و… کاربرد دارد.
در ادامه به برخی از کاردبرهای مغناطیس سنجی می پردازیم
- اکتشاف معادن
مغناطیس سنجی تکنیکی نسبتا کم هزینه، سریع و یکی از روشهای پرکاربرد ژئوفیزیکی است.
این روش به طور گستردهای در جستجوی نهشته های فلزی که همراه با آهن هستند استفاده میشود که این کار با سرعت بالا و به طور اقتصادی توسط روشهای هوابردی صورت می گیرد.
مغناطیس سنجی در مکان یابی نهشته های ماسیوسولفیدی توانمندی بالایی دارد به خصوص اگر به صورت ترکیبی و همراه با روشهای الکترومغناطیس انجام شود (شکل P 02)
هدف اصلی و اساسی مغناطیس سنجی، یافتن کانسارهای آهن است.
- تصحیح ارتفاع و توپوگرافی
گرادیان قائم میدان ژئومغناطیسی فقط حدود1-km 03nT.0 در قطب ها و 1-km 015nT.0- در استوا می باشد پس تصحیح ارتفاع معمولا انجام نمیشود.
اثر توپوگرافی در مغناطیس سنجی زمینی می تواند بسیار بزرگ و مهم باشد اما دقیقاً قابل پیش بینی نیست چون به خواص مغناطیسی عوارض توپوگرافی زمین بستگی دارد؛ پس در مغناطیس سنجی زمینی به ندرت تصحیح توپوگرافی انجام میشود
- باستان شناسی
مطالعات مغناطیس سنجی در باستان شناسی، عمدتا برای تعیین محدوده ی یک بنای تاریخی مدفون یا شناسایی اجسام فلزی مدفون که در عمق کم واقع شده اند، به کار گرفته میشود. هدف از این سنجشها، طراحی حفاری ها در مراحل بعدی می باشد.( شکل شماره P 03) پروفیل مغناطیس سنجی برداشت شده در یک مجموعه تاریخی در مکزیک را نشان میدهد.
آنومالی های شماره 2 و 3 مربوط به تونل- های شناخته شده هستند و آنومالی شماره 0 مربوط به تونلی است که ناشناخته بوده و پس از حفاری وجود آن تأیید شده است. (شکل شماره P 04) نقشه مغناطیس سنجی در یک منطقه باستانی قرون وسطایی واقع در مجارستان را نشان میده پس از کاوشهای انجام شده، مشخص شد که آنومالی مغناطیسی مربوط به یک کوره ی ذوب فلز بوده است
- شناسایی اشیای مدفون فلزی
هدف اولیه این مطالعات شناسایی اشیای مدفون فلزی مثل لوله ها، لوله های جداری چاه های آب یا نفت که رهاشده اند، محل دفن زباله های شهری و… می باشد. این اشیای مدفون گاه از نظر مسائل زیست محیطی بسیار اهمیت دارند؛ برای متال گاهی زباله های مدفون دارای مواد سمی و خطرناک هستند. به طور عمده، عمق مطالعه در این روش بسیار کم است.
شکل شماره P05 نتایج مغناطیس سنجی بر روی محل دفن زباله ها در آمریکا را نشان میدهد مغناطیس سنجی در این ناحیه، به خوبی محدوده ی دفن زباله ها را مشخص کرده است
شکل شماره P 06 نتایج مغناطیس سنجی بر روی محل دفن زباله ها در آمریکا را نشان میدهد مغناطیس سنجی در این ناحیه، به خوبی محدوده ی دفن زباله ها را مشخص کرده است
- زمین شناسی
در مطالعات آکادمیک، مغناطیس سنجی برای تشخیص ویژگیهای بزرگ مقیاس پوسته قاره ای در یک ناحیه وسیع استفاده میشود، اگرچه منبع آنومالی های مغناطیسی بزرگ و اصلی به سنگ هایی با ترکیب بازی یا فوق بازی مربوط میشود. علاوه بر این، سنجش های مغناطیسی در مطالعه اعماق بیشتر پوسته قاره ای محدودیت دارد زیرا که ایزوترم کوری برای کانی های فرومغناطیسی معمول در عمقی حدود 20km قرار میگیرد و در نتیجه منشأ آنومالی ها به بخش فوقانی پوسته قاره ای محدود میشود.
دیدگاهتان را بنویسید